Najświeższy raport „Niepokorni z wyboru 2025” pokazuje, jak zmienia się hierarchia wartości wśród młodych ludzi. Tegoroczni maturzyści jako najważniejsze w życiu wskazują przede wszystkim zarabianie pieniędzy oraz komfort psychiczny. To one zajmują dwa pierwsze miejsca w rankingu priorytetów.
Aż 74 proc. maturzystów deklaruje, że kwestie finansowe mają dla nich kluczowe znaczenie. Niemal tyle samo (73 proc.) stawia na wewnętrzny spokój i dobre samopoczucie. Tuż za nimi w hierarchii znajdują się troska o przyszłość, rozwijanie pasji i możliwość swobodnego spędzania czasu.
Zmiana ta wskazuje na wyraźne odejście od tradycyjnych schematów, w których w centrum znajdowały się oczekiwania rodziny czy nauczycieli. Dziś młodzi ludzie mocniej podkreślają potrzebę niezależności i dbania o własne granice.
Na samym dole listy znalazły się kwestie związane z zewnętrzną presją. Oczekiwania nauczycieli, opinie rodziców czy uznanie kolegów są dla maturzystów najmniej istotne. To wyraźny sygnał, że młode pokolenie odchodzi od podporządkowywania się autorytetom na rzecz indywidualnych wyborów.
Studia? Tylko jedna z opcji
Choć do tegorocznej matury przystąpiło ponad 255 tys. absolwentów, a zdało ją 80 proc., dalsza ścieżka edukacyjna nie jest już oczywistością. Co prawda trzy czwarte maturzystów deklaruje chęć podjęcia studiów, jednak wielu z nich traktuje ten wybór jako jedną z możliwych dróg.
W liceach dominują plany kontynuacji nauki (84 proc.), w technikach odsetek ten spada do 64 proc. Coraz więcej uczniów podchodzi do edukacji pragmatycznie – wiedzą, że dyplom sam w sobie nie gwarantuje sukcesu zawodowego.
W przygotowaniach do egzaminu dojrzałości młodzi korzystają zarówno z tradycyjnych, jak i cyfrowych narzędzi. Podręczniki, notatki czy arkusze pozostają fundamentem nauki, ale coraz większą rolę odgrywa internet i sztuczna inteligencja.
Ponad połowa uczniów przyznaje, że korzysta z AI – najczęściej do tworzenia notatek, streszczeń i rozwiązywania zadań. Jednocześnie 57 proc. maturzystów wskazuje na trudności z utrzymaniem koncentracji, które próbują ograniczać poprzez naukę w ciszy, w miejscach publicznych lub przy muzyce w tle.
Połowa uczniów deklaruje, że stawia na samorozwój i traktuje maturę jako jeden z wielu kroków w osobistym rozwoju. Studia nie są dla nich celem samym w sobie, a system edukacyjny postrzegają jako przestarzały i niedostosowany do współczesnych realiów.
Jednak nie wszyscy podchodzą do egzaminu z taką swobodą. 33 proc. badanych to uczniowie, którzy wysoko cenią tradycyjną wiedzę, ufają nauczycielom i starają się jak najlepiej przygotować do matury. Z kolei 17 proc. przyznaje, że naukę odkłada na ostatnią chwilę i szuka „skrótów” w przygotowaniach.
Pokoleniowa zmiana
Obraz maturzystów 2025 to przede wszystkim obraz indywidualistów, którzy dbają o własny komfort, a kwestie finansowe traktują priorytetowo. To pokolenie mniej skłonne do poświęceń na rzecz innych, bardziej asertywne i świadome własnych potrzeb.
Choć takie podejście rodzi pytania o odporność na wyzwania i presję, jednocześnie pokazuje, że młodzi dorośli coraz śmielej kształtują swoją przyszłość na własnych warunkach.
